Ν.Δ. της Βυτίνας και σε απόσταση 7 περίπου χιλιομέτρων, σ’ ένα ειδυλλιακό καταπράσινο τοπίο, βρίσκεται το Μεθύδριο. Ένα χωριό με ένδοξο παρελθόν και προσφορά στους εθνικοαπελευθερωτικούς μας αγώνες. Η λέξη Μεθύδριο αιτιολογείται, όπως και ο Παυσανίας αναφέρει, από τη γεωγραφική του θέση. Βρίσκεται στο μέσον δύο ποταμών του Μαλοίτα και του Μυλαόντα. Διαθέτει επίσης πηγές που παρέχουν χιλιάδες κυβικά ημερησίως και υδρεύουν τη Βυτίνα, το Λεβίδι, την Τρίπολη και δεκάδες Δ.Δ. που βρίσκονται κατά μήκος του αγωγού. Χωρίς αυτόν τον ανεκτίμητο πλούτο οι Δήμοι και τα Δ.Δ. που απολαμβάνουν αυτό το πολύτιμο αγαθό, το νερό, δε θα μπορούσαν να αναπτυχθούν και να προοδεύσουν. Το παλιότερο όνομα του οικισμού ήταν το σλαβικής πιθανόν προέλευσης Νεμνίτσα. Με το Δ. 20-8 1927, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α 779-1927, ο οικισμός μετονομάστηκε σε Μεθύδριο. Έλαβε έτσι το όνομα της αρχαίας και ενδόξου πόλεως που άκμασε τη κλασική και ελληνιστική περίοδο. Το 1920 το χωριό αριθμούσε περί τους 50 κατοίκους. Οι μεταναστευτικές κινήσεις που παρατηρήθηκαν τα επόμενα χρόνια, οδήγησαν το χωριό σε μαρασμό και εγκατάλειψη.
Σήμερα μένουν μόνιμα στο χωριό λίγες οικογένειες κυρίως κτηνοτρόφων ή και παλινοστούντων, οι οποίοι επισκευάζουν τα σπίτια τους ή και χτίζουν καινούργια. Το χωριό διαθέτει δίκτυα ηλεκτροδότησης, νερού, τηλεφώνου ως και δρόμο με ασφαλτοτάπητα, ο οποίος έγινε τα τελευταία χρόνια, με χρηματοδότηση της Νομ. Αυτοδιοίκησης Αρκαδίας, δαπάνης ύψους 60 περίπου εκατομμυρίων δρχ. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1.100 μ., σε περιοχή με θέα, ξηρό υγιεινό κλίμα και παρθένα φύση, με πλούσια βλάστηση, χωρίς ρύπους και εστίες μόλυνσης. Σήμερα στο χωριό παρατηρείται μια οικοδομική δραστηριότητα αφού υφίσταται οι προϋποθέσεις άνετης και ευχάριστης διαμονής. Αναγείρονται αυτή τη στιγμή περί τις 5 νέες οικοδομές ενώ ανακαινίζονται αρκετές από τις ήδη υπάρχουσες. Παρατηρείται επίσης αγοραστικό ενδιαφέρον για οικόπεδα και ήδη έχουν πουληθεί αρκετά με περαιτέρω προοπτική.
Πρόκειται στο άμεσο μέλλον να αξιοποιηθεί το κτίριο του καταργημένου Δημοτικού Σχολείου του χωριού, με μελέτη και χρηματοδότηση της Νομ. Αυτοδιοίκησης Αρκαδίας, με προοπτική χρήσης του ως ξενώνα από τους κατοίκους και φίλους του χωριού. Στο κέντρο του οικισμού δίπλα από το σχολείο, σε μια ομολογουμένως μαγευτική και κατάφυτη τοποθεσία, βρίσκεται ο περικαλλής ογκώδης και επιβλητικός Ι. Ναός του Αγ. Ιαματικού και θαυματουργού Παντελεήμονα. Είναι το καύχημα και το στήριγμα του χωριού. Δείγμα της ευσέβειας και της πίστης των ανέκαθεν λιγοστών κατοίκων τούτου του τόπου, οι οποίοι με πενιχρά μέσα και ανύπαρκτα οικονομικά, ανήγειραν το μεγαλοπρεπές και λαμπρό τούτο οικοδόμημα.
Το ασταθές και επικλινές του εδάφους σε συνδυασμό με τις αντικειμενικές, κατασκευαστικές αδυναμίες της εποχής που έγινε η ανέγερση (1875) περίπου, έχει δημιουργήσει αρκετά στατικά προβλήματα στο σπάνιο τούτο μνημείο. Αρκετές ρωγμές,, εμφανής ερπυσμός, καθιζήσεις κ.λ.π. προκαλούν δικαιολογημένες ανησυχίες για την τύχη του ναού και σίγουρα σηματοδοτούν κάποιους ορατούς κινδύνους για το μέλλον του. Ήδη ο Ιερός Ναός έχει ανακηρυχθεί διατηρητέο μνημείο, έχει συνταχθεί μελέτη ανακαίνισης και αναστήλωσης του από την Ε’ Εφορεία Αρχαιοτήτων Σπάρτης και εκπονείται εδαφοτεχνική μελέτη από το Υπουργείο Πολιτισμού με σκοπό την ένταξη του έργου στο Γ’ ή Δ’ Κ.Π.Σ. Ευελπιστούμε να ευοδωθούν οι προσπάθειες και προσδοκίες των όσων φιλόδοξων στόχων προαναφέρθηκαν. Τέσσερα περίπου χιλιόμετρα από τη Βυτίνα Ν.Δ., επί υψώματος, υπό την ονομασία «Ελληνικά», βρισκόταν το αρχαίο Μεθύδριο. Ελάχιστοι γνωρίζουν την ύπαρξη ερειπίων της αρχαίας αυτής πόλεως είτε διότι δεν παρουσιάζουν αξιόλογο αρχαιολογικό ενδιαφέρον είτε διότι δεν έχουν ανακαλυφθεί σπουδαία ευρήματα.
Το αρχαίο Μεθύδριο δεν διέλαθε της προσοχής των συγγραφέων και ιστορικών. Θουκυδίδης, Πολύβιος, Ξενοφώντας, Παυσανίας, Παπαζαφειρόπουλος, Κόλλιας, κ.α., διέσωσαν πολλά για την ιστορία της αρχαίας αυτής πόλεως. Εδώ ετιμήθη η νύμφη Καλλιστώ, θυγατέρα του Λυκάοντα, παρθένος αποπνέουσα δροσιά και ευωδία, η οποία μετά την ακούσια συνεύρεση της με το Δία, κατά τη μυθολογία, γέννησε τον Αρκάδα. Εδώ επίσης έζησε περιπλανώμενη στα δάση της Μεθυδριάδας η υπό του Ησιόδου χαρακτηριζόμενη «Ποδώκης Αταλάντη».
Οι κάτοικοι του Μεθυδρίου έλαβαν μέρος στον Τρωικό πόλεμο υπό τον Αγαπήνορα, ως και στους περσικούς πολέμους μετά των Ορχομενίων. Οι Μεθυδριείς επίσης συντάχθηκαν με τους Ορχομενίους στον αντισπαρτιατικό αγώνα τον 5° π.Χ. αιώνα. Μεταξύ των Μυρίων, το 400 π.Χ., ο Ξενοφώντας αναφέρει επώνυμα τον Αριστώνυμο τον Μεθυδριέα, ο οποίος περιγράφεται ως εύτολμος και υψηλόφρων κατά την περιπετειώδη εκείνη οδοιπορία εν μέσω απείρων και ανυπέρβλητων πολλάκις εμποδίων με θάρρος απαράμιλλο, συντελέσας τα μέγιστα στην επιστροφή του ένδοξου εκείνου εκστρατευτικού σώματος εις την Πατρώα γη. Κατά τον Παυσανία παρά τον Μυλάοντα υπήρχε ναός του Ιππίου Ποσειδώνα, ελάχιστα ερείπια του οποίου σώζονται σήμερα. Το Μεθύδριο επίσης είχε δικό του χάλκινο νόμισμα με την κεφαλή του Διός επί της μιας όψεως και τη μορφή της Καλλιστώς επί της άλλης, εχούσης πλάι της το νεογέννητο Αρκάδα. Εδώ επίσης η αρχαιολογική σκαπάνη ανέσυρε και αγαλματίδιο του Διός το οποίο βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο, η αρχαιολογική αξία του οποίου δεν είναι μεγάλη.
Κατά τον της παλιγγενεσίας αγώνα, το Μεθύδριο, η τότε Νεμνίτσα έδωσε το δικό της παρόν στην ένδοξη εκείνη εθνικοαπελευθερωτική προσπάθεια. Το χωριό είχε δεσμούς συγγένειας με τον Κολοκοτρώνη αφού ο γέρος είχε παντρέψει εκεί μια αδερφή του σε κάποιον Αναστόπουλο το σπίτι του οποίου σώζεται σή
μερα ημιερειπωμένο. Οικογένειες Αναστοπουλαίων επίσης έλαβαν μέρος στην επανάσταση του 1821 όπου και διέπρεψαν. Ξεχωριστή επίσης θέση κατέχει ο Γιαννάκης Φίλης, πρόγονος της σημερινής ομώνυμης οικογένειας, ο οποίος για την ανδρεία και συνεισφορά του στο έπος εκείνο, του 1821, είχε λάβει αριστείο ανδρείας από το τότε Υπουργείο Στρατιωτικών. Από εδώ τέλος, καταγόταν και ο γενναίος επίσκοπος του 1821 Θεοδώρητος Βρεσθένης, ο οποίος πρωτοστάτησε σε όλες τις ένδοξες μάχες της περιοχής μας (Βαλτέτσι, Δολιανά, Τρίπολη κ.α.)·..!
Μπορεί η απληστία του πανδαμάτορα χρόνου να παρέδωσε στη λήθη των αιώνων πρόσωπα και γεγονότα, ωστόσο εκ των σελίδων της ιστορίας αποδεικνύεται ότι οι κάτοικοι του δροσόλουστου τούτου τόπου, ουδαμώς υστέρησαν σε προσφορά και υπηρεσίες στο εθνικό μας γίγνεσθαι. Σήμερα, όπως προαναφέρθηκε με λίγη βοήθεια από την τοπική αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού, συνεργούντος και του φυσικού κάλλους που αναμφισβήτητα διαθέτει ο τόπος, μπορεί να αξιοποιηθεί τουριστικά ή «αλλέως πως» το χωριό, αφού είναι ουσιαστικά ένα προάστιο της Βυτίνας με θέα του το θαυμάσιο όρος τα Αροάνεια, τη Μαδάρα κι όλη την περιοχή που οριοθετούν τούτα τα βουνά.
Τα Μαγούλιανα, όπως και όλα τα ελληνικά χωριά, έχουν στο κέντρο τους τη χαρακτηριστική πλατεία· εδώ ο, 100 τόσων ετών, πλάτανος σκιάζει το χώρο ενώ η πηγή της «Μεγάλης βρύσης», που ρέει στις ρίζες του, αν δεν είναι ονομαστή! Οι πέντε κορύτες παραμένουν δείγματα του αγώνα των Μαγουλιανιτών ανά του αιώνες… χρόνια άρρηκτα συνδεδεμένα με τα ζώα τους… Κορώνα των Μαγουλιάνων είναι το «Κάστρο του Αργυρόκαστρου», το ψηλότερο Κάστρο του Μοριά, σε υψόμετρο 1448 μ.· είναι ένα ακόμη απομεινάρι του χρόνου των Δεσποτάδων των Βυζαντινών χρόνων… Στους πρόποδες του Κάστρου (ΒΑ), κατά τον Μεσαίωνα, αναπτύχθηκε ο οικισμός της Κερνίτσας, εξ’ ου και το «Μοναστήρι της Κερνίτσας»! «Η Κοίμησις της Υπεραγίας Θεοτόκου Αργυροκάστρου Δε Πριόν» έκδηλα μας παρουσιάζει τη Μεσαιωνική ιστορία του Κάστρου με τον πρίγκιπα, Δε Πριον (δεύτερο σύζ. της Ισαβέλας Καρύταινας)! Μεγάλο όνομα αυτό, του Αργυρόκαστρου, αρκεί, να πούμε, πως, για κάποιο χρονικό διάστημα, υπήρξε «Αρχιεπισκοπή Δημητσάνης και Αργυροκάστρου»!
Η Κοίμηση της Θεοτόκου –Ι.Ν. του Κάτω μαχαλά- κτίσθηκε το 1840… Το ξυλόγλυπτο τέμπλο της είναι ένα αριστούργημα! Και δεν είναι μικρό αφού έχει διαστάσεις 10 Χ 4,70 μ.! Η καλλιτεχνική φτιασιά του ανήκει στον αρχιμάστορα, Χριστόδουλο, από την Ήπειρο! Ακόμη, ο Άγιος Δημήτριος, ο Προφ. Ιωάννης… είναι ναοί άξιοι προσοχής… Τα Μαγούλιανα, στα οποία, λίγο απέξω, η «Μάνα του Στρατιώτη» -αδελφή του Παύλου Μελά- έκτισε το «Σανατόριο της Μάνας», ναι, τα Μαγούλιανα είναι η πατρίδα του Γραμματικού του Θ. Κολοκοτρώνη, Φώτιου Χρυσανθακόπουλου ή Φωτάκου! Η προσφορά των Μαγουλιάνων στον Αγώνα του ’21 είναι πολύ μεγάλη. Στα 1821 ο Θ. Κολοκοτρώνης εκεί εγκατέστησε το Στρατηγείο του! Τα Μαγούλιανα είναι το χωριό, που, λόγω υψόμετρου, δέχεται τα περισσότερα χιόνια· έτσι, οι κάτοικοι, παλιά, για να διατηρήσουν τα κοπάδια τους ήταν διπλοκάτοικοι (π.χ. Μαγούλιανα και Ηλεία…). Όμως, εκεί στην Ηλεία παράμειναν, μόνιμα, αρκετοί –υπάρχει στην Αμαλιάδα οικισμός «Μαγουλιανίτικα»! Με ορμητήριο τα Μαγούλιανα μπορείς να επισκεφθείς το Βαλτεσινίκο, το «Βράχο του Κολοκοτρώνη», τη Λάστα, το Αγριδάκι… περίπατοι κι εκδρομές αξέχαστες!
